SCDS -Superior Semicircular Canal Dehiscence Syndrome
Superior Semicircular Canal Dehiscence Syndrome (SCDS) is een zeldzame aandoening van het binnenoor, waarbij er sprake is van een extra opening (dehiscentie) van het bovenste halfcirkcelvormige kanaal (superieure semicirculaire kanaal) van het evenwichtsorgaan. Hierbij kunnen patiënten klachten van gehoor en evenwicht hebben.
Gehoorklachten (aan één of beide oren) zijn bijvoorbeeld: het horen van uw hartslag in uw oor, het abnormaal hard horen van uw eigen stem (bijvoorbeeld als echo in uw oor), het niet kunnen verdragen van harde geluiden en/of het abnormaal hard horen van uw eigen voetstappen/nekbewegingen/oogbewegingen. Deze klachten kunnen ontstaan omdat door de extra opening in het evenwichtsorgaan sommige geluiden harder aan uw gehoororgaan worden doorgegeven. Dit komt omdat uw gehoororgaan in verbinding staat met uw evenwichtsorgaan.
Evenwichtsklachten die op kunnen treden zijn bijvoorbeeld: plotse en korte duizeligheid bij hoesten, niezen of persen, plotse en korte duizeligheid bij heel harde geluiden en/of een blijvend gevoel van niet in balans zijn. Andere bijkomende klachten kunnen zijn: een drukgevoel in uw oor, problemen met zien tijdens lopen en moeite met concentratie.
Meer dan 1 op de 200 personen heeft een opening in het bovenste kanaal van het evenwichtsorgaan. Niet iedereen heeft daar last van. Pas als deze extra opening in het evenwichtsorgaan klachten geeft, mag er over SCDS gesproken worden. Waarom sommige mensen wel last krijgen van deze opening en andere mensen niet, is nog niet helemaal duidelijk. Opvallend is dat mensen met migraine hier vaker last van lijken te hebben dan mensen zonder migraine.
Oorzaak en diagnose
Het evenwichtsorgaan heeft drie kanalen en twee zakjes. Bij SCDS zit er een opening in het bovenste kanaal (zie figuur 1). Deze extra opening (“6”) hoort er niet te zijn en kan daarom klachten geven. Aangezien het evenwichtsorgaan en het gehoororgaan (slakkenhuis) heel nauw met elkaar verbonden zijn, kunnen er ook gehoorsklachten optreden.
Voor het stellen van de diagnose is het van belang dat de klachten passen bij het SCDS en niet worden verklaard door een andere oorzaak. Lichamelijk onderzoek, een gehoortest en een evenwichtsonderzoek kunnen aanwijzingen geven dat de extra opening in het evenwichtsorgaan uw klachten veroorzaakt. Aanvullend kan dan een CT-scan worden gemaakt om te beoordelen of er een opening is in het bovenste kanaal van uw evenwichtsorgaan.
Alleen als al deze drie punten wijzen op SCDS en er geen andere oorzaak voor de klachten is gevonden, mag er gesproken worden over SCDS.
Mogelijke behandeling
SCDS is niet gevaarlijk, maar het kan wel ernstige klachten geven. Als er milde klachten zijn wordt aangeraden om geen operatie te ondergaan. Als u last hebt bij bijvoorbeeld hoesten, niezen, persen of bij harde geluiden kan geprobeerd worden deze uitlokkers zoveel mogelijk te vermijden. Alleen als er ernstige klachten zijn, is een operatie eventueel aan te raden. Dit komt omdat een operatie (zoals alle operaties) risico’s en bijwerkingen heeft.
Er zijn verschillende technieken om SCDS te opereren. Zowel de benadering van het evenwichtsorgaan (via het bot achter het oor of het bot boven het oor) als hoe de extra opening wordt dichtgemaakt (het bovenste kanaal afdekken of opvullen), kan verschillen. Alleen het afdekken van het kanaal is niet altijd effectief, echter bij het opvullen van het kanaal kan een deel van de evenwichtsfunctie verloren gaan.
Figuur 2. Drie manieren om de extra opening in het bovenste kanaal dicht te maken: a) het bovenste kanaal afdekken, b) het bovenste kanaal opvullen. Bij c) zijn beide technieken tegelijk toegepast.
Wat zijn de risico’s voor mijn evenwicht en gehoor?
Na de operatie kan het zijn dat u zich enkele dagen tot weken heel duizelig voelt en minder gehoor hebt. Er wordt aangeraden om na de operatie meteen met een fysiotherapeut aan de slag te gaan om uw evenwicht zo snel mogelijk te herstellen. Deze klachten ontstaan omdat het evenwichts- en gehoororgaan als het ware ‘gekneusd’ kunnen raken door de operatie. Bij opvullen van het kanaal wordt daarnaast ook een deel van het evenwichtsorgaan uitgeschakeld. In de meeste gevallen verdwijnen deze hinderlijke klachten weer. Helaas gebeurt dit niet altijd. Sommige patiënten (ongeveer 10%) houden blijvend hinderlijke evenwichts- en gehoorproblemen na de operatie. Deze klachten zijn bijvoorbeeld verminderde balans, duizeligheid bij snelle hoofdbewegingen, gehoorverlies en suizingen in het oor. Belangrijk is te weten dat deze blijvende klachten trouwens niet bij iedereen even hinderlijk zijn.
Welke klachtenverbetering kan ik verwachten na de operatie?
Een operatie lijkt vooral goed te werken als er ernstige klachten zijn van het gehoor. Klachten zoals het horen van uw hartslag in uw oor, het abnormaal hard horen van uw eigen stem en het abnormaal hard horen van uw eigen voetstappen/nekbewegingen/oogbewegingen, lijken vooralsnog het beste te verbeteren na een operatie. Klachten van het evenwicht of klachten van concentratieverlies verbeteren bij sommige patiënten heel goed en bij andere weer niet. Het is nog onduidelijk hoe dat komt.
Sommige patiënten merken na een succesvolle operatie in hun ene oor, ineens klachten van SCDS in hun andere oor. Dit is geen probleem: de andere zijde kan dan ook geopereerd worden. Er wordt alleen niet aan twee kanten tegelijk geopereerd. Dit komt omdat altijd eerst het effect van de operatie aan één oor wordt afgewacht. Er kan dan altijd nog besloten worden om wel of niet een operatie aan de andere zijde te verrichten.